بودجه آموزشي
طي قرن 19 نظام آموزشي كشور از تحت‌الحمايگي مطلق دولتي خارج شده و مطابق مدل
خصوصي مديريت گرديد. در حال حاضر نهادهاي ايالتي به تأمين سهم عمده‌اي از بودجه
آموزشي و اختصاصي كمكهاي مالي به مدارس مبادرت مي‌نمايند- لازم به ذكر است كه سهم
عمده‌اي از سرمايهگذاريهاي آموزشي در مدارس ابتدايي و متوسطه توسط نهادهاي ايالتي
تأمين شده، بيشتر اين مدارس از مالكيت خصوصي برخوردار بوده و اغلب تحت نظارت يك
فرقه مذهبي قرار دارند. تا سال 1970 اين مدارس توسط يك فرد روحاني از فرقه‌هاي
مذهبي مختلف اداره مي‌گرديد. در حال حاضر مدارس مذكور توسط انجمن مديران آموزشي
اداره مي‌گردد. گفتني است تعداد محدودي از مدارس چند فرقه‌اي كه توسط گروههايي از
والدين اداره مي‌شوند نيز تحت سرمايه‌گذاري ايالتي قرار دارند. از سال 1990 بودجه
مازادي معادل 57 ميليون پوند جهت بر طرف شدن نقائص و كاستي‌هاي آموزشي حوزه آموزش
كشور به اين امر اختصاص يافت. گفتني است كه تصويب بودجه مذكور در جهت گسترش
برنامه‌هاي ارتباطي خانه و مدرسه و جامعه و برنامه‌هاي جبراني، فراهم‌آوري امكاناتي
براي آندسته از دانش‌آموزاني كه از نيازهاي ويژه‌اي برخوردار مي‌باشند، تشويق
دانش‌آموزان جهت تكميل دوره آموزشي خود تا سال چهارم دبيرستان، پايه‌گذاري سرويس
ملي روانشناسي تحصيلي گسترش برنامه‌هاي سوادآموزي بزرگسالان و برطرف نمودن
كاستي‌هاي موجود در تحصيلات سطح سوم صورت گرفته است.
تأمين هزينه‌هاي آموزشي
سيستم تأمين بودجه مقاطع آموزش ابتدايي و متوسطه در كشور ايرلند بر اساس الگوي
خصوصي يارانه‌گير مربوط به قرن نوزدهم طراحي شده است. در حال حاضر دولت ايرلند به
تحت پوشش قرار دادن مدارس كل كشور مبادرت نموده است به نحوي كه مي‌توان ادعا نمود
كه مدارس كشور از لحاظ مديريتي به صورت خصوصي اداره شده اما منابع مالي آنها از سوي
دولت و از محل بودجه عمومي كشور تأمين مي‌گردد. به عبارت ديگر مي‌توان گفت كه دولت
به تأمين بودجه اكثريت قريب به اتفاق مدارس ابتدايي و متوسطه كشور مبادرت
مي‌نمايد. همانگونه كه قبلاً نيز بدان اشاره گرديد، اغلب مدارس كشور به صورت خصوصي
و عموماً توسط يك فرقه مذهبي اداره مي‌گردند. تا سال 1970 ميلادي، هر يك از مدارس
كشور تحت مديريت يك روحاني فرقه مذهبي قرار داشتند كه مدرسه به آن تعلق داشت و اين
در حالي است كه امروزه نوع مديريت سابق به مديريت مشاركتي تغيير شكل يافته كه در آن
هيأتي متشكل از والدين، مربيان و ساير اعضاي جامعه عهده‌دار اين مسئوليت
گرديده‌اند. در اين ميان برخي از مدارس چند فرقه‌اي نيز فعاليت دارند كه توسط
گروههايي از والدين دانش‌آموزان تأسيس شده و اما توسط دولت تأمين اعتبار مي‌گردند.
هزينه‌هاي كلي و جاري مدارس مقطع ابتدايي من‌جمله حقوق و دستمزد معلمين از محل
بودجه عمومي كشور تأمين و كسري آن از طريق كمكهاي محلي فراهم مي‌گردد. اين در حالي
است كه مدارس مناطق محروم، دورافتاده و مدارس استثنايي از منابع مالي ديگري علاوه
بر بودجه اختصاصي بهره‌مند مي‌گردند.
نهادهاي تأمين كننده بودجه آموزشي
طبق آخرين آمار به دست آمده طي سال تحصيلي 97-1996 ميلادي، حدود 98% از
دانش‌آموزان ايرلندي در مدارس دولتي تحصيل نموده و تنها قريب به 2% از آنان در
مدارس خصوصي به تحصيل مبادرت مي‌نمايند. لازم بذكر است كه مدارس خصوصي توسط نهادها
و مؤسسات غيردولتي تأسيس و كنترل شده و هيچگونه وابستگي مالي به بخش دولتي ندارند.
اكثريت مدارس مقطع ابتدايي و متوسطه كشور ايرلند از محل بودجه دولتي تأمين اعتبار
مي‌گردند. شايان ذكر است كه اين مدارس در تملك بخشها و گروههاي خصوصي جامعه نظير
فرقه‌هاي مذهبي كاتوليك و پروتستان بوده و به صورت محلي از طريق نمايندگان هيأت‌هاي
مديريتي اداره شده و حقوق معلمين و هزينه‌هاي عملياتي آنان كاملاً از محل بودجه
عمومي كشور تأمين مي‌گردد. تا سال 1998 ميلادي، هيچگونه ماده قانون ويژه اداره و
نظارت بر نظام آموزشي مقاطع ابتدايي و متوسطه وضع نگرديده بود؛ تا اين كه در دسامبر
سال 1998 ميلادي، ماده قانون ويژه آموزش كشور از تصويب دولت گذشت. براساس ماده
قانون مذكور، نظام آموزشي مقاطع تحصيلي ابتدايي و متوسطه كشور از پايه قانوني
برخوردار گرديد. بر همين اساس، دانشگاهها وديگر مؤسسات آموزش عالي؛ نهادهاي قانوني
مستقل محسوب شده و نظارت بر امور مدارس كشور در حيطه وظايف دپارتمان بازرسي آموزش و
علوم كشور قرار دارد.
ماده قانون خدمات آموزشي
ماده قانون آموزش ويژه مديريت مدارس كشور در سطح محلي به عنوان پايه و اساس
حقوقي ترسيم گرديده است. بر اساس ماده قانون مذكور هيئت مديره در انجام وظايف خود و
تصميم‌گيري در خصوص امور آموزشي در چارچوب يك سري از مقررات خاص از اختيارات تام
برخوردار مي‌باشد. از جمله برخي از عملكردهاي مهم هيئت مديره مدارس كشور مي‌توان به
موارد ذيل اشاره نمود:
مديريت مدارس به نيابت از دپارتمان آموزش و علوم در جهت تأمين منافع آموزشي
دانش‌آموزان و والدين
حصول اطمينان از برخورداري كليه دانش‌آموزان از برنامه‌هاي آموزشي استاندارد
گزارش قوانين و مقررات پذيرشي مدارس به اطلاع عموم
تهيه و تدارك امكانات در چارچوب منبع اختصاصي مدارس براي دانش‌آموزان مواجه با
نيازمندي‌هاي آموزشي ويژه
سرمايه‌گذاري در بخش آموزش
در كشور ايرلند سرمايه‌گذاري بخش دولتي و خصوصي در بخش آموزش در فاصله سالهاي
95-1990 ميلادي به طرز چشمگيري افزايش يافت. گفتني است كه اين نوع بر 32% بالغ
گرديد. طي سال 1995 ميلادي، پرداخت دولت از بودجه عمومي به بخش آموزش بر 5/13% بالغ
گرديد كه در نوع خود از رشدي معادل 2/1 درصد برخوردار بود. سهم عمده بودجه بخش
آموزش به مقاطع تحصيلي ابتدايي و متوسطه اختصاص مي‌يابد.
لازم به ذكر است كه كل بودجه دولتي اختصاص يافته به بخش آموزش طي سال 1995
ميلادي به عنوان درصدي از توليد ناخالص ملي به كمتر از 39 درصد بالغ گرديد.
در فاصله سالهاي 95-1990 ميلادي، پرداخت دولت به بخش آموزش عالي و كمكهاي مالي
ويژه دانشجويان تا سقف 33% افزايش يافت. در همين فاصله زماني بودجه آموزشي مقاطع
تحصيلي ابتدايي و متوسطه نيز به ترتيب تا سقف 34 و22 درصد افزايش يافت. گفتني است
كه ميزان افزايش بودجه مقطع تحصيلي متوسطه با تعداد دانش‌آموزان ثبت‌نام شده در اين
بخش متناسب نبود زيرا در خلال اين سالها تعداد دانش‌آموزان مقطع آموزش متوسطه به
طور چشمگيري افزايش يافته بود.
بودجه‌بندي طرح آموزش همگاني
بودجه اختصاص يافته به طرح آموزش همگاني از كل بودجه آموزشي كشور بر3/441 ميليون
پوند بالغ مي‌گردد. گفتني است كه بودجه مذكور به ترتيب در بخش‌هاي ذيل مصروف
مي‌گردد:
- آموزش پيش دبستاني : 74 ميليون پوند
- طرح سوادآموزي ابتدايي : 75/11 ميليون پوند
- طرح سوادآموزي بزرگسالان : 8/73 ميليون پوند
- طرح تكميل دوره تحصيلات پايه : 5/75 ميليون پوند
- طرح تأسيس صندوق ويژه برخورداري از فرصت مجدد آموزشي : 95 ميليون پوند
- طرح حمايت از آموزش پناهندگان : 5/3 ميليون پوند
- آموزش درازمدت: 085/1 ميليون در اين طرح موارد ذيل مورد توجه قرار دارد:
- طرح مجدد بازگشت به آموزش و تحصيل علم
- طرح حمايت و پشتيباني فوق‌العاده از آموزش از طريق ارائه خدمات مشاوره و
راهنمايي
- طرح آموزش زبان‌هاي خارجي
- طرح بهبود كيفيت آموزشي: 126 ميليون پوند در اين طرح موارد ذيل مورد توجه قرار
دارد:
- بهبود وضعيت آموزشي مقاطع تحصيلي ابتدايي و متوسطه
- تضمين كيفيت نظام آموزش عالي
- بهبود وضعيت نظام ارزشيابي و مدارك علمي
- طرح فرصت‌هاي برابر آموزشي: 6/19 ميليون دلار
- طرح تحقيقات، فن‌آوري، توسعه و ابتكار: 550 ميليون پوند
- زير ساخت‌هاي بخش آموزش: 600/1 ميليون پوند
سرمايه‌گذاري در آموزش همگاني
دولت ايرلند جهت مقابله با مشكلات آموزشي و تقويت سياست آموزش همگاني اقدام به
اجراي طرح (57) ميليون پوندي در سراسر كشور نموده است. بنا بر طرح مذكور بودجه‌اي
جهت گسترش برنامه‌هاي ويژه آموزشي در خانه، مدرسه، جامعه، بهبود وضعيت خدمات‌رساني
به افراد مواجه با نيازهاي آموزشي، تشويق و ترغيب جوانان به ادامه تحصيل جهت تكميل
مقطع آموزش متوسطه، ارائه خدمات روانشناسي - آموزشي ملي، تقويت سوادآموزي بزرگسالان
و مبارزه با مشكلات آموزشي موجود در مقطع آموزش عالي كشور به اين امر اختصاص يافته
است. لازم به ذكر است با وجود كاهش شمار دانش‌آموزان مقطع ابتدايي، سرمايهگذاريهاي
دولت در اين بخش همچنان رو به افزايش است. علاوه بر اين خاطرنشان مي‌گردد كه طي
سالهاي 98-1997 و90-1989 ميلادي، نسبت معلمين به دانش‌آموزان مدارس مقطع ابتدايي
به ترتيب معادل 1/22 و 1/27 بود. در اين رابطه دولت ايرلند جهت حصول اطمينان از
تأمين نيازهاي آموزشي افراد جامعه به اجراي طرح‌هاي مالي مشروح در ذيل مبادرت نموده
است:
طرح ا بقاء تحصيلي ( SCP )
طرح ابقاء تحصيلي (تكميل دوره تحصيلات آموزشي) به شكل يك قرارداد ميان مدارس
مقطع ابتدايي و متوسطه داراي آمار بالاي افت و ترك تحصيل و دپارتمان آموزش و علوم و
ساير نهادهاي خدمات رساني محلي منعقد گرديده است. طرح مذكور در قالب سه فاز
برنامه‌ريزي، اجرا و بازبيني نتايج به مورد اجرا گذارده شد. نحوه تأمين مالي طرح
نيز به كيفيت، طراحي و اجراي صحيح آن بستگي دارد. در اين طرح از مدارس موردنظر و
شركاي محلي خواسته شده است تا حد ممكن در اجراي طرح از خود انعطاف‌پذيري نشان داده
تا از اين طريق از منابع مالي و انساني طرح حداكثر استفاده صورت گيرد. طرح ( SCP )
تحت نظارت تيم متشكل از يك هماهنگ‌كننده ملي و يك گروه از دستياران وي صورت
مي‌گيرد. از جمله مهم‌ترين وظايف هماهنگ‌كننده مي‌توان به موارد ذيل اشاره نمود:
1- حمايت از مديران مدارس و هماهنگ‌كننده‌هاي محلي در راستاي اجراي طرح توسعه و
گسترش تكميل دوره تحصيلات آموزشي
2- نظارت بر مشاركت فعال دانش‌آموزان و بهره‌برداري از منافع و منابع طرح
3- تشويق و ترغيب مشاركت و همكاري ميان افراد دست‌اندركارطرح، اولياء، نمايندگان
نهادها و سازمانهاي رسمي محلي
4- مشاركت در جلسات ويژه مديريت محلي در جهت گسترش تفاهم و اجراي صحيح طرح
خاطرنشان مي‌گردد كه هر يك از هماهنگ‌كننده‌ها عهده‌دار مسئوليت هماهنگي طرح (
SCP) در نواحي بخصوص بوده و از اين روي در برنامه‌ريزي، اجرا و بازبيني نتايج طرح
در ناحيه تحت نظارت خود به عنوان مسئول شناخته مي‌شوند.
حمايت‌هاي مالي از مدارس منطقه‌اي
از جمله حمايت هاي مالي اعطا شده به مدارس منطقه‌اي مي توان به موارد ذيل
اشاره نمود:
- استخدام كادر آموزشي در جهت رسيدن به نسبت 1 به 15 معلمين به دانش‌آموزان
- تخصيص بودجه ويژه ماهانه تا سقف 3000 پوند جهت تدارك ابزار و امكانات آموزشي
- تخصيص بودجه ويژه ماهانه تا سقف 4000 پوند جهت اجراي برنامه‌هاي خارج از
برنامه مدارس
- تخصيص بودجه سرانه 75 پوندي به هر دانش‌آموز
حمايت از 122 مدرسه روستايي كه در قالب 25 گروه دسته‌بندي شده و تحت نظارت ناظم
محلي فعاليت مي‌نمايند.
|
